Trong nhiều giao dịch mua bán, tình trạng mua không trả đủ tiền diễn ra khá phổ biến và gây ra không ít tranh chấp. Người bán thường băn khoăn không biết mình có quyền hủy hợp đồng hay buộc người mua thanh toán phần còn thiếu. Việc đánh giá quyền và nghĩa vụ của các bên phụ thuộc vào bản chất hợp đồng, thời hạn thanh toán và mức độ vi phạm. Bài viết dưới đây phân tích quy định pháp luật liên quan và hướng dẫn hướng xử lý phù hợp trong từng trường hợp.
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng thuê nhà cho người nước ngoài: tìm văn phòng công chứng nào để đảm bảo pháp lý?
1. Cơ sở pháp lý khi người mua không trả đủ tiền
Theo “Điều 440 Bộ luật Dân sự 2015”, nghĩa vụ thanh toán là nghĩa vụ cơ bản của bên mua và phải được thực hiện đầy đủ, đúng thời hạn, đúng phương thức.
Ngoài ra, “Điều 351” quy định khi một bên không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì được coi là vi phạm nghĩa vụ, kéo theo trách nhiệm dân sự tương ứng.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn chọn văn phòng khi công chứng mua bán nhà uy tín
Khi nào được coi là vi phạm thanh toán?
-
Không thanh toán theo thời hạn thỏa thuận;
-
Chỉ thanh toán một phần, chậm phần còn lại;
-
Tự ý thay đổi phương thức hoặc thời điểm thanh toán;
-
Cố tình trì hoãn dù đã được nhắc nhở bằng văn bản.
2. Bên bán có được hủy hợp đồng hay không?
Câu trả lời phụ thuộc vào mức độ vi phạm và điều khoản trong hợp đồng.
>>> Xem thêm: Các tình huống nên thực hiện Di chúc tại nhà càng sớm càng tốt
2.1. Được đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu vi phạm nghiêm trọng
Theo “Điều 428 Bộ luật Dân sự 2015”, một bên có quyền đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng nếu bên kia vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ.
Vi phạm nghiêm trọng là hành vi làm mục đích của hợp đồng không đạt được.
➜ Nếu người mua không trả đủ tiền trong khi việc thanh toán là điều kiện quyết định của giao dịch → Bên bán có quyền chấm dứt hợp đồng.
2.2. Hủy hợp đồng theo quy định về giao dịch mua bán
“Điều 440 khoản 2” cho phép bên bán yêu cầu trả đủ tiền và bồi thường thiệt hại.
Nếu người mua vẫn không thanh toán dù được yêu cầu nhiều lần → Bên bán có thể hủy hợp đồng (nếu hợp đồng có thỏa thuận hoặc pháp luật cho phép).
2.3. Trường hợp hợp đồng có điều khoản phạt vi phạm
Nếu có thỏa thuận phạt khi chậm thanh toán (phổ biến trong mua bán nhà đất, xe hơi) thì bên bán được áp dụng phạt, sau đó tùy mức độ có thể hủy hợp đồng.
>>> Xem thêm: Cách xử lý thừa kế khi một người thừa kế bỏ phần – hướng dẫn công chứng thừa kế
3. Bên bán cần làm gì trước khi hủy hợp đồng?
Bước 1: Gửi thông báo yêu cầu thanh toán
Theo “Điều 280 Bộ luật Dân sự 2015”, bạn phải gửi văn bản yêu cầu bên mua thực hiện nghĩa vụ, kèm thời hạn hợp lý. Đây là chứng cứ quan trọng nếu tranh chấp xảy ra.
Bước 2: Xác lập chứng cứ vi phạm
-
Tin nhắn yêu cầu thanh toán;
-
Email nhắc nợ;
-
Biên bản làm việc (nếu có);
-
Sao kê giao dịch thanh toán;
-
Ghi âm, cuộc gọi (nếu được pháp luật cho phép sử dụng).
Bước 3: Ra thông báo chấm dứt hợp đồng
Nếu hết thời hạn mà người mua vẫn không trả đủ tiền → bên bán ra thông báo đơn phương chấm dứt.
Bước 4: Yêu cầu bồi thường thiệt hại (nếu có)
Thiệt hại phải chứng minh được: chi phí lưu kho, chi phí quản lý, lợi ích bị mất do chậm thanh toán…
4. Ví dụ minh họa thực tế
Anh A bán xe máy cho anh B giá 40 triệu đồng, thanh toán làm 2 đợt: 20 triệu ngay khi giao xe, 20 triệu còn lại sau 10 ngày. Tuy nhiên, đến hạn, anh B chỉ trả thêm 5 triệu rồi liên tục trì hoãn dù A đã gửi 2 lần thông báo nhắc nhở qua Zalo.
→ Trong trường hợp này:
-
Anh B vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ thanh toán;
-
Anh A có quyền chấm dứt hợp đồng, yêu cầu trả lại xe, hoặc yêu cầu trả đủ tiền + bồi thường (tùy thỏa thuận);
-
Nếu B cố tình giữ xe và không trả tiền, A có thể khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết.
5. Kết luận
Khi người mua không trả đủ tiền, bên bán có quyền yêu cầu thanh toán, phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại và trong nhiều trường hợp có thể chấm dứt hoặc hủy hợp đồng. Điều quan trọng là người bán phải có chứng cứ chứng minh đã yêu cầu người mua thực hiện nghĩa vụ và họ vẫn cố tình vi phạm.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Công chứng bản dịch kết quả xét nghiệm để chữa bệnh ở nước ngoài
>>> Quyền thừa kế của vợ/chồng: Đối với tài khoản ngân hàng của người bạn đời
>>> Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng nhượng quyền thương mại
>>> Văn phòng công chứng Hà Nội tư vấn miễn phí thủ tục công chứng nhà đất
>>> Tra cứu phí công chứng online nhanh chóng, chính xác chỉ trong 1 phút
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
