Có thể khởi kiện dân sự kèm yêu cầu xử lý hình sự?
Khi phát sinh tranh chấp, nhiều người thường đặt câu hỏi: “Có thể kiện dân sự và hình sự cùng lúc không?” Thực tế, một hành vi vi phạm pháp luật có thể đồng thời xâm phạm quan hệ dân sự và cấu thành tội phạm hình sự. Vậy pháp luật Việt Nam cho phép nạn nhân nộp đơn kiện dân sự và tố cáo hình sự cùng lúc không? Cách thực hiện ra sao để đảm bảo quyền lợi?
Kiện dân sự là việc một bên yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp về quyền tài sản, bồi thường thiệt hại hoặc thực hiện nghĩa vụ dân sự.
Xử lý hình sự là quá trình cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án xử lý hành vi phạm tội, nhằm xác định trách nhiệm hình sự và áp dụng hình phạt.
Như vậy, kiện dân sự và hình sự phục vụ hai mục đích khác nhau: bảo vệ quyền lợi dân sự và xử lý hành vi phạm tội.
1.2 Căn cứ pháp lý
Điều 26 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định các tranh chấp dân sự thuộc thẩm quyền của Tòa án.
Điều 155 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định quyền khởi tố vụ án hình sự và quyền của người bị hại, trong đó có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại về dân sự trong quá trình giải quyết hình sự.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng Hà Nội: Đối tác đồng hành trong mọi giao dịch
2. Có thể kiện dân sự và hình sự cùng lúc không?
2.1 Pháp luật cho phép yêu cầu bồi thường dân sự trong vụ án hình sự
Theo Điều 30 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, người bị hại có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Nghĩa là trong cùng một vụ án hình sự, bị hại có thể đưa ra yêu cầu bồi thường dân sự mà không cần khởi kiện dân sự riêng.
Ví dụ: Hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản không chỉ bị xử lý hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, mà nạn nhân còn có quyền yêu cầu Tòa án buộc bị cáo trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại.
Nếu hành vi vi phạm chưa đủ dấu hiệu tội phạm, hoặc cơ quan điều tra từ chối khởi tố hình sự, người bị hại vẫn có quyền khởi kiện dân sự độc lập để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, người bị hại có thể:
Nộp đơn tố cáo hình sự để cơ quan công an điều tra hành vi phạm tội.
Song song, nộp đơn kiện dân sự để yêu cầu Tòa án buộc bên vi phạm bồi thường thiệt hại dân sự.
3. Quy trình thực hiện kiện dân sự và hình sự
3.1 Trình tự thực hiện tố cáo hình sự
Làm đơn tố giác tội phạm, kèm chứng cứ về hành vi phạm tội.
Gửi đến cơ quan công an, Viện kiểm sát hoặc Tòa án.
Cơ quan điều tra sẽ tiếp nhận, xác minh và ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố.
3.2 Trình tự nộp đơn kiện dân sự
Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện: đơn khởi kiện, hợp đồng, chứng cứ chứng minh thiệt hại.
Nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền (thường là Tòa án nơi bị đơn cư trú).
Yêu cầu Tòa án giải quyết bồi thường thiệt hại dân sự.
3.3 Gộp yêu cầu bồi thường vào vụ án hình sự
Nếu đã khởi tố hình sự, người bị hại nên nộp yêu cầu bồi thường thiệt hại ngay trong quá trình điều tra hoặc tại phiên tòa hình sự để Tòa án giải quyết cùng lúc.
>>> Xem thêm: Lưu ý những chi phí phát sinh khi sử dụng dịch vụ công chứng ngoài giờ
4. Lưu ý khi thực hiện
4.1 Đảm bảo chứng cứ rõ ràng
Dù kiện dân sự hay tố cáo hình sự, chứng cứ đầy đủ là yếu tố quyết định để cơ quan có thẩm quyền thụ lý và xử lý vụ việc.
4.2 Tránh nhầm lẫn giữa bồi thường hình sự và phạt tù
Hình phạt tù không thay thế nghĩa vụ bồi thường dân sự. Nếu bị cáo không tự nguyện bồi thường, người bị hại có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế tài sản để thi hành bản án.
4.3 Nhờ luật sư hỗ trợ
Tranh chấp vừa liên quan đến kiện dân sự và hình sự thường phức tạp, cần người có chuyên môn hỗ trợ lập đơn, thu thập chứng cứ, tham gia phiên tòa để bảo vệ quyền lợi.
Pháp luật Việt Nam cho phép người bị hại kiện dân sự và hình sự song song hoặc gộp yêu cầu bồi thường dân sự vào quá trình xử lý vụ án hình sự. Việc này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng hiệu quả thu hồi tài sản bị chiếm đoạt. Để tránh rủi ro, nên chuẩn bị chứng cứ đầy đủ và thực hiện đúng trình tự pháp luật.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
