Trong thời đại giao dịch online phổ biến, nhiều người lựa chọn đặt cọc qua tin nhắn như một cách nhanh chóng để giữ hàng, giữ lịch hoặc thỏa thuận mua bán. Tuy nhiên, khi phát sinh tranh chấp, câu hỏi thường trực là: tin nhắn có được xem là hợp đồng đặt cọc hợp lệ hay không? Việc chỉ trao đổi qua Zalo, Facebook, SMS có đủ để ràng buộc nghĩa vụ giữa các bên? Bài viết dưới đây phân tích rõ giá trị pháp lý của thỏa thuận đặt cọc qua tin nhắn theo quy định hiện hành và hướng xử lý khi tranh chấp xảy ra.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng nào hỗ trợ tốt nhất cho người lớn tuổi khi cần công chứng di chúc?
2. Cơ sở pháp lý về đặt cọc và hình thức giao dịch
Các quy định liên quan:
-
“Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015”: Đặt cọc là việc một bên giao cho bên kia một khoản tiền hoặc tài sản để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.
-
“Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015”: Giao dịch dân sự có thể được xác lập bằng lời nói, bằng văn bản, hoặc bằng hành vi cụ thể.
-
“Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015”: Hình thức bằng dữ liệu điện tử cũng được coi là giao dịch bằng văn bản nếu đáp ứng điều kiện về thể hiện nội dung.
-
“Luật Giao dịch điện tử 2023”: Thông điệp dữ liệu (bao gồm tin nhắn, email, đoạn chat) có giá trị như văn bản nếu nội dung được lưu giữ, truy cập và toàn vẹn.
=> Như vậy, việc đặt cọc không bắt buộc phải lập thành văn bản giấy. Tin nhắn hoàn toàn có thể chứng minh giao dịch.
>>> Xem thêm: Lý do bạn nên làm công chứng nhà đất tại văn phòng chuyên nghiệp
3. Khi nào đặt cọc qua tin nhắn được coi là có giá trị pháp lý?
Một thỏa thuận đặt cọc qua tin nhắn có giá trị khi đáp ứng đủ ba yếu tố:
3.1. Thể hiện rõ ý chí của hai bên
Nội dung tin nhắn phải thể hiện:
-
Bên A đồng ý đặt cọc;
-
Bên B đồng ý nhận cọc;
-
Mục đích đặt cọc (giữ hàng, giữ đất, giữ lịch dịch vụ…).
Nếu chỉ nhắn “giữ giúp em nhé”, “chuyển tiền trước nhé” mà không xác định mục đích → dễ bị xem là không phải đặt cọc.
3.2. Có khoản tiền thực tế được chuyển giao
Bằng chứng thường gồm:
-
Sao kê ngân hàng;
-
Ảnh chụp giao dịch;
-
Tin nhắn xác nhận đã nhận tiền.
Khoản tiền này là yếu tố bắt buộc để xác định tính chất đặt cọc.
3.3. Điều kiện ràng buộc rõ ràng
Ví dụ:
-
Nếu bên bán hủy → trả lại cọc + phạt cọc;
-
Nếu bên mua bỏ ngang → mất cọc;
-
Thời hạn giao kết hợp đồng chính.
Nếu không có thỏa thuận về chế tài, Tòa vẫn có thể áp dụng quy định mặc định tại “Điều 328 BLDS 2015”.
>>> Xem thêm: Cách đảm bảo tính minh bạch khi Công chứng di chúc tại nhà
4. Rủi ro khi đặt cọc qua tin nhắn
4.1. Nội dung không rõ ràng dễ bị vô hiệu
Nếu tin nhắn không thể hiện rõ mục đích, loại giao dịch hoặc nghĩa vụ của các bên → có thể bị xem là giao dịch không rõ ý chí, không đủ căn cứ để áp dụng chế tài mất cọc/phạt cọc.
4.2. Khó chứng minh danh tính người nhận cọc
Một số trường hợp:
-
Tin nhắn từ tài khoản ảo;
-
Người nhận cọc không phải chủ tài sản;
-
Không xác minh được người đang chat là người có quyền giao dịch.
>>> Xem thêm: Cách tránh xung đột thừa kế khi sử dụng Di chúc tại nhà
4.3. Không đáp ứng điều kiện về hình thức đối với một số tài sản
Đối với chuyển nhượng nhà đất, hợp đồng chính phải lập thành văn bản có công chứng theo “Luật Đất đai 2024” và “BLDS 2015”.
Do đó, đặt cọc qua tin nhắn hợp lệ, nhưng chỉ để bảo đảm giao kết, không thể thay thế hợp đồng chuyển nhượng.
5. Hệ quả pháp lý nếu một bên vi phạm thỏa thuận đặt cọc qua tin nhắn
Theo “Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015”:
-
Bên đặt cọc vi phạm → mất cọc.
-
Bên nhận cọc vi phạm → phải trả lại cọc và trả thêm một khoản tương đương (tức gấp đôi cọc, nếu hai bên không thỏa thuận khác).
Ngoài ra, các bên còn có quyền:
-
Yêu cầu bồi thường thiệt hại theo “Điều 360 BLDS 2015”;
-
Khởi kiện yêu cầu Tòa công nhận giao dịch đặt cọc và giải quyết vi phạm.
>>> Xem thêm: 5 trường hợp đặc biệt trong thừa kế mà bạn cần biết
6. Làm sao để bảo vệ quyền lợi khi đặt cọc qua tin nhắn?
✔ Ghi rõ điều kiện – mục đích – thời hạn
Ví dụ:
“Anh xác nhận nhận cọc 5 triệu để giữ lô đất X, thời hạn đến ngày 15/1. Nếu anh hủy, anh trả gấp đôi.”
✔ Lưu giữ đầy đủ tin nhắn, ảnh chụp màn hình, lịch sử chuyển khoản
Đây là chứng cứ điện tử hợp pháp.
✔ Xác minh danh tính người nhận cọc
Không giao dịch với tài khoản ẩn danh.
✔ Ưu tiên lập văn bản nếu giá trị tài sản lớn
Đặc biệt là nhà đất, ô tô, hợp đồng dịch vụ giá trị cao.
7. Kết luận
Đặt cọc qua tin nhắn là hình thức giao dịch phổ biến và hoàn toàn có thể có giá trị pháp lý nếu đáp ứng các điều kiện về ý chí, nội dung và chứng cứ chuyển tiền. Tuy nhiên, rủi ro cao nằm ở việc nội dung không rõ ràng, khó xác minh người nhận và khó chứng minh mục đích đặt cọc. Do đó, người giao dịch nên soạn tin nhắn đầy đủ, lưu giữ chứng cứ và ưu tiên lập văn bản khi giao dịch có giá trị lớn.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Công chứng bản dịch kết quả xét nghiệm để chữa bệnh ở nước ngoài
>>> Quyền thừa kế của vợ/chồng: Đối với tài khoản ngân hàng của người bạn đời
>>> Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng nhượng quyền thương mại
>>> Văn phòng công chứng Hà Nội tư vấn miễn phí thủ tục công chứng nhà đất
>>> Tra cứu phí công chứng online nhanh chóng, chính xác chỉ trong 1 phút
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
