Trong hoạt động công chứng, nghĩa vụ giải thích pháp luật của công chứng viên giữ vai trò đặc biệt quan trọng nhằm bảo đảm các bên hiểu rõ quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý của giao dịch. Trường hợp công chứng viên không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ giải thích, dẫn đến việc các bên xác lập giao dịch trong tình trạng không nhận thức đúng, văn bản công chứng có thể bị tòa án tuyên hủy. Bài viết sau phân tích cơ sở pháp lý và thực tiễn hủy văn bản công chứng do vi phạm nghĩa vụ giải thích.
>>> Xem thêm: Top 10 văn phòng công chứng hỗ trợ dịch vụ pháp lý uy tín cho khách hàng
1. Nghĩa vụ giải thích của công chứng viên là gì?
1.1. Khái niệm nghĩa vụ giải thích
Nghĩa vụ giải thích là trách nhiệm của công chứng viên trong việc:
-
Giải thích rõ nội dung hợp đồng, giao dịch
-
Làm rõ quyền và nghĩa vụ của các bên
-
Thông báo hậu quả pháp lý có thể phát sinh
Mục tiêu của nghĩa vụ này là bảo đảm sự tự nguyện, minh bạch và hiểu biết đầy đủ khi tham gia giao dịch.
1.2. Căn cứ pháp lý quy định nghĩa vụ giải thích
Nghĩa vụ giải thích được quy định tại:
-
Luật Công chứng 2014
-
Điều 17: Nghĩa vụ của công chứng viên
-
Điều 40, 41: Trách nhiệm kiểm tra và giải thích nội dung giao dịch
-
-
Bộ luật Dân sự 2015
-
Điều 117: Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
-
Điều 122: Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều kiện có hiệu lực
-
Theo đó, nghĩa vụ giải thích là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc, không phải quyền lựa chọn của công chứng viên.
2. Vai trò của nghĩa vụ giải thích trong hoạt động công chứng
2.1. Bảo đảm tính tự nguyện của giao dịch
Một giao dịch chỉ hợp pháp khi các bên:
-
Hiểu rõ nội dung cam kết
-
Nhận thức được hậu quả pháp lý
-
Tự nguyện xác lập giao dịch
>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói tại Hà Nội giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí
2.2. Bảo vệ bên yếu thế trong giao dịch
Trong thực tiễn, nhiều bên tham gia công chứng:
-
Không am hiểu pháp luật
-
Bị hạn chế về nhận thức, trình độ
-
Phụ thuộc vào lời tư vấn của công chứng viên
Do đó, nghĩa vụ giải thích đóng vai trò bảo vệ bên yếu thế, tránh việc ký kết bất lợi.
3. Khi nào vi phạm nghĩa vụ giải thích dẫn đến hủy văn bản công chứng?
3.1. Các biểu hiện vi phạm nghĩa vụ giải thích
-
Không giải thích rõ nội dung hợp đồng
-
Không làm rõ hậu quả pháp lý của giao dịch
-
Không cảnh báo rủi ro pháp lý cho các bên
-
Chỉ đọc lướt văn bản hoặc để các bên tự ký
Những hành vi này làm mất đi bản chất bảo đảm an toàn pháp lý của hoạt động công chứng.
3.2. Mối liên hệ giữa vi phạm nghĩa vụ giải thích và việc hủy văn bản công chứng
Nếu việc không thực hiện nghĩa vụ giải thích dẫn đến:
-
Một bên hiểu sai nội dung giao dịch
-
Xác lập giao dịch trái với ý chí thực sự
-
Bị thiệt hại nghiêm trọng về quyền lợi
Tòa án có căn cứ để hủy văn bản công chứng do giao dịch không đáp ứng điều kiện có hiệu lực.
4. Căn cứ pháp lý để hủy văn bản công chứng do vi phạm nghĩa vụ giải thích
Việc hủy văn bản công chứng trong trường hợp này thường dựa trên:
-
Giao dịch dân sự không bảo đảm yếu tố tự nguyện
-
Vi phạm nghiêm trọng trình tự, thủ tục công chứng
-
Công chứng viên không tuân thủ theo luật định
Đây được xem là vi phạm mang tính bản chất, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu lực giao dịch.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hỗ trợ người dân hoàn thiện thủ tục pháp lý nhanh chóng
5. Ví dụ thực tiễn về hủy văn bản công chứng do không giải thích pháp luật
Bà H ký hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho con trai tại văn phòng công chứng. Công chứng viên không giải thích rõ rằng sau khi tặng cho, bà H mất toàn bộ quyền định đoạt đối với thửa đất.
Sau đó, bà H khởi kiện yêu cầu hủy văn bản công chứng với lý do không hiểu rõ hậu quả pháp lý. Tòa án xác định công chứng viên không thực hiện đầy đủ, dẫn đến việc bà H xác lập giao dịch không đúng ý chí thực sự, nên đã tuyên hủy văn bản công chứng.
6. Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên khi vi phạm nghĩa vụ giải thích
-
Bị hủy văn bản công chứng đã lập
-
Bồi thường thiệt hại cho người bị ảnh hưởng
-
Bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt hành chính
-
Ảnh hưởng đến uy tín và hành nghề
Điều này cho thấy nghĩa vụ giải thích không chỉ mang tính hình thức mà là trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt.
>>> Xem thêm: Hợp đồng thuê nhà có cần công chứng không? Nếu có thì công chứng ở đâu?
Kết luận
Đây là trụ cột bảo đảm tính an toàn pháp lý của hoạt động công chứng. Khi công chứng viên không tuân thủ nghĩa vụ này, làm cho các bên không hiểu rõ nội dung và hậu quả pháp lý của giao dịch, văn bản công chứng hoàn toàn có thể bị tòa án tuyên hủy. Việc tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ giải thích không chỉ bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn bảo vệ chính công chứng viên trước rủi ro pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Công chứng giấy ủy quyền mua bán tài sản bao gồm những giấy tờ gì?
>>> Dịch vụ dịch thuật lấy ngay sau 15 phút
>>> Thủ tục công chứng mua bán xe thông dụng năm 2025
>>> Tài sản bị phong tỏa: Có được công chứng không?
>>> Ghi điều khoản hoàn trả tiền cọc khi không vay được ngân hàng?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
