Thời điểm có hiệu lực của công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Khi một người thừa kế không muốn nhận phần tài sản được để lại, họ có thể lập văn bản từ chối nhận di sản để thể hiện ý chí của mình. Tuy nhiên, nhiều người còn nhầm lẫn giữa thời điểm lập văn bản và thời điểm hiệu lực công chứng văn bản từ chối di sản, dẫn đến rủi ro khi thực hiện các thủ tục phân chia di sản. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể quy định pháp luật mới nhất về thời điểm có hiệu lực của công chứng văn bản từ chối nhận di sản, giúp người đọc nắm rõ giá trị pháp lý của loại văn bản này.
1. Căn cứ pháp lý về thời điểm hiệu lực công chứng văn bản từ chối di sản
Các quy định pháp lý điều chỉnh vấn đề này bao gồm:
Bộ luật Dân sự 2015, Điều 620 (về quyền từ chối nhận di sản) và Điều 623 (về thời hiệu thừa kế);
Luật Công chứng 2014, Điều 59 (về hiệu lực của văn bản công chứng);
Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng.
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015:
“Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, nhưng việc từ chối phải được thể hiện bằng văn bản, có công chứng, chứng thực và phải được thực hiện trước thời điểm phân chia di sản.”
Còn theo Điều 59 Luật Công chứng 2014:
“Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên ký và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.”
Như vậy, thời điểm hiệu lực công chứng văn bản từ chối di sản chính là ngày công chứng viên ký và đóng dấu trên văn bản, chứ không phải ngày người thừa kế viết hay nộp hồ sơ yêu cầu công chứng.
2. Quy định cụ thể về thời điểm có hiệu lực của công chứng văn bản từ chối di sản
Theo các quy định trên, có thể hiểu:
Văn bản từ chối nhận di sản chỉ phát sinh hiệu lực khi được công chứng viên xác nhận hợp pháp;
Trước thời điểm công chứng viên ký, văn bản chỉ là dự thảo và chưa có giá trị pháp lý;
Sau khi được ký và đóng dấu, văn bản ràng buộc ý chí của người thừa kế, có thể được dùng làm căn cứ để thực hiện các thủ tục chia di sản, sang tên tài sản, hoặc xác nhận quyền thừa kế cho những người còn lại.
Đặc biệt, nếu người thừa kế muốn thay đổi ý định (rút lại việc từ chối di sản), thì chỉ có thể thực hiện trước khi di sản được chia theo khoản 3 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015. Sau khi di sản đã chia, văn bản từ chối vẫn có hiệu lực và không thể hủy bỏ.
>>> Xem thêm: Mọi điều cần biết khi thuê Dịch vụ làm sổ đỏ uy tín tại Hà Nội
3. Thời điểm hiệu lực công chứng văn bản từ chối di sản và hệ quả pháp lý
Việc xác định đúng thời điểm hiệu lực công chứng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì:
Ảnh hưởng đến trình tự chia di sản: Nếu văn bản có hiệu lực sau khi di sản đã chia, việc từ chối sẽ không được chấp nhận.
Ràng buộc ý chí của người thừa kế: Từ thời điểm công chứng viên ký, người từ chối không thể tự ý thay đổi ý định, trừ khi lập văn bản hủy bỏ theo thủ tục pháp luật.
Tạo căn cứ pháp lý cho cơ quan nhà nước: Cơ quan đăng ký quyền sở hữu, cơ quan thuế hoặc tòa án sẽ căn cứ vào thời điểm này để giải quyết hồ sơ thừa kế.
4. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ: Ông A mất ngày 01/02/2025, để lại di sản là một căn hộ chung cư. Các con của ông gồm anh B và chị C. Ngày 10/3/2025, chị C đến văn phòng công chứng lập văn bản từ chối nhận di sản và công chứng viên ký, đóng dấu cùng ngày.
Trong trường hợp này:
Thời điểm hiệu lực công chứng văn bản từ chối di sản là ngày 10/3/2025.
Nếu đến ngày 12/3/2025, các đồng thừa kế tiến hành thủ tục khai nhận và phân chia di sản, thì văn bản của chị C có giá trị pháp lý đầy đủ.
Ngược lại, nếu chị C chỉ viết tay văn bản từ chối ngày 05/3/2025 nhưng chưa công chứng, thì văn bản đó chưa có hiệu lực pháp lý và không được công nhận trong hồ sơ chia di sản.
Tóm lại, thời điểm hiệu lực công chứng văn bản từ chối di sản được xác định là ngày công chứng viên ký và đóng dấu xác nhận. Từ thời điểm này, văn bản có giá trị ràng buộc pháp lý và người từ chối không thể tùy ý thay đổi ý chí, trừ trường hợp di sản chưa chia. Việc hiểu rõ thời điểm này giúp người thừa kế thực hiện đúng quy trình pháp luật, tránh rủi ro khi khai nhận hoặc phân chia di sản.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
