Thừa kế theo pháp luật: Các quy định về tiền gửi ngân hàng
Trong thực tế, không phải ai cũng để lại di chúc trước khi qua đời. Khi đó, tài sản của người mất – bao gồm cả tiền gửi ngân hàng – sẽ được phân chia theo thừa kế theo pháp luật. Vậy việc thừa kế này được áp dụng ra sao? Ai có quyền hưởng và thủ tục thực hiện như thế nào? Bài viết sau đây sẽ phân tích toàn diện theo quy định mới nhất của Bộ luật Dân sự 2015 và các văn bản liên quan.
Theo Điều 649 Bộ luật Dân sự 2015, thừa kế theo pháp luật là việc dịch chuyển di sản của người đã chết cho những người thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự do pháp luật quy định, trong trường hợp:
Người chết không để lại di chúc.
Di chúc bị tuyên vô hiệu.
Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc.
Người được chỉ định thừa kế từ chối nhận di sản hoặc không có quyền hưởng di sản.
Tiền gửi ngân hàng được coi là một loại động sản và là di sản thừa kế theo quy định tại Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015.
2. Hàng thừa kế theo pháp luật đối với tiền gửi ngân hàng
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, những người thừa kế theo pháp luật được xác định theo thứ tự sau:
Hàng thừa kế thứ nhất: vợ/chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi.
Hàng thừa kế thứ hai: ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột.
Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại, bác, chú, cậu, cô, dì, cháu ruột.
Nguyên tắc: Hàng thừa kế sau chỉ được hưởng khi không còn ai ở hàng thừa kế trước.
Ví dụ: Ông B có sổ tiết kiệm 500 triệu đồng nhưng không để lại di chúc. Ông B qua đời, vợ và hai con của ông sẽ chia đều số tiền này. Nếu vợ và con đều không còn, quyền thừa kế sẽ chuyển cho cha mẹ hoặc ông bà.
3. Nguyên tắc phân chia di sản tiền gửi ngân hàng theo pháp luật
Những người cùng hàng thừa kế được hưởng phần di sản bằng nhau (khoản 2 Điều 651 BLDS 2015).
Người thừa kế có thể từ chối nhận di sản theo Điều 620 BLDS 2015 nhưng phải lập thành văn bản.
Trường hợp có người thừa kế ở cùng hàng nhưng đã chết, thì con của người đó sẽ được hưởng phần di sản thay thế (Điều 652 BLDS 2015 – thừa kế thế vị).
Ví dụ: Bà C có 1 tỷ đồng tiền gửi ngân hàng, không để lại di chúc. Bà có 2 con: D và E. E mất trước bà C nhưng có một con gái F. Khi bà C mất, di sản được chia thành 2 phần bằng nhau: D được 500 triệu, F được hưởng 500 triệu thay cho mẹ (E).
4. Thủ tục nhận thừa kế theo pháp luật đối với tiền gửi ngân hàng
4.1. Chuẩn bị hồ sơ
Người thừa kế cần chuẩn bị:
Giấy chứng tử của người để lại tài sản.
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, đăng ký kết hôn…).
CMND/CCCD của người thừa kế.
4.2. Lập văn bản khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản
Theo Điều 57, 58 Luật Công chứng 2014, người thừa kế cần đến văn phòng công chứng để lập văn bản khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản. Đây là cơ sở pháp lý để ngân hàng giải quyết việc rút tiền.
4.3. Làm việc với ngân hàng
Sau khi có văn bản công chứng, người thừa kế nộp hồ sơ tại ngân hàng nơi người chết có tài khoản. Ngân hàng sẽ kiểm tra, xác minh và thực hiện thủ tục chi trả cho người thừa kế hợp pháp.
>>> Xem thêm: Hồ sơ cần thiết khi yêu cầu ngân hàng giải quyếtThừa kế sổ tiết kiệm.
5. Các trường hợp tranh chấp trong thừa kế theo pháp luật
Một số tranh chấp phổ biến:
Người thừa kế không đồng ý với việc chia tài sản bằng nhau.
Có người che giấu thông tin về tài khoản ngân hàng.
Người ngoài hàng thừa kế yêu cầu hưởng phần tài sản.
Trong trường hợp này, theo Điều 623 BLDS 2015, thời hiệu khởi kiện chia di sản là 10 năm đối với tiền gửi ngân hàng. Người thừa kế có thể khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu giải quyết.
Ví dụ: Ông K để lại 300 triệu đồng tiền gửi ngân hàng nhưng không lập di chúc. Vợ và ba người con của ông K tranh chấp vì một người con muốn hưởng phần nhiều hơn. Tranh chấp này phải được Tòa án phân xử và chia đều theo quy định pháp luật.
6. Lưu ý quan trọng khi thừa kế theo pháp luật đối với tiền gửi ngân hàng
Người thừa kế cần làm thủ tục đúng quy định để tránh bị coi là rút tiền trái phép.
Nếu có nhiều tài khoản ở nhiều ngân hàng, phải tiến hành khai nhận di sản tại từng nơi.
Trường hợp tài khoản chung (đồng sở hữu), phần tiền gửi được xác định theo thỏa thuận đồng sở hữu; phần còn lại mới được chia thừa kế.
Thừa kế theo pháp luật là cơ chế bảo đảm quyền lợi cho thân nhân của người đã mất trong trường hợp không có di chúc. Đối với tiền gửi ngân hàng, việc thừa kế cần tuân thủ đúng Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Công chứng 2014. Hiểu rõ hàng thừa kế, nguyên tắc phân chia và thủ tục nhận di sản sẽ giúp gia đình tránh tranh chấp, đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
