Trong thực tiễn giải quyết tranh chấp, không ít văn bản công chứng bị Tòa án tuyên hủy do giao dịch được xác lập trái đạo đức xã hội, dù hình thức bên ngoài vẫn đầy đủ chữ ký, dấu xác nhận. Đây là căn cứ đặc biệt quan trọng dẫn đến hủy công chứng đạo đức, nhằm bảo vệ các giá trị xã hội và trật tự pháp luật.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có làm việc ngoài giờ hành chính hay không?
1. Giao dịch trái đạo đức xã hội là gì?
1.1. Khái niệm đạo đức xã hội trong pháp luật dân sự
Đạo đức xã hội được hiểu là những chuẩn mực ứng xử chung, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng, phản ánh các giá trị nhân văn, công bằng, lương thiện và tiến bộ.
Theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vô hiệu khi:
“Có mục đích, nội dung vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.”
Như vậy, dù không vi phạm điều cấm cụ thể, nhưng nếu giao dịch đi ngược lại chuẩn mực đạo đức chung, vẫn có thể bị tuyên vô hiệu.
1.2. Các biểu hiện phổ biến của giao dịch trái đạo đức xã hội
Trong hoạt động công chứng, giao dịch trái đạo đức xã hội thường thể hiện qua các dấu hiệu như:
-
Lợi dụng hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật, già yếu để trục lợi
-
Giao dịch nhằm tước đoạt quyền lợi chính đáng của người thân trong gia đình
-
Hợp đồng mang tính bóc lột, áp đặt, đi ngược lại lẽ công bằng
-
Thỏa thuận che giấu hành vi xâm hại đạo đức, thuần phong mỹ tục
Những giao dịch này dù được công chứng vẫn tiềm ẩn nguy cơ bị hủy văn bản công chứng.
2. Cơ sở pháp lý của việc hủy công chứng đạo đức
2.1. Giao dịch vô hiệu do trái đạo đức xã hội
Theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, khi giao dịch bị xác định trái đạo đức xã hội thì đương nhiên vô hiệu tuyệt đối.
Hệ quả pháp lý:
-
Giao dịch không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ
-
Văn bản công chứng xác nhận giao dịch đó mất giá trị pháp lý
Đây là căn cứ trực tiếp để Tòa án xem xét hủy công chứng đạo đức.
>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói, uy tín, cam kết không phát sinh chi phí bất hợp lý
2.2. Nguyên tắc công chứng không được trái đạo đức xã hội
Theo Điều 3 Luật Công chứng 2014, hoạt động công chứng phải bảo đảm:
-
Tính hợp pháp
-
Không trái đạo đức xã hội
-
Không xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức khác
Khi nguyên tắc này bị vi phạm, văn bản công chứng không còn bảo đảm giá trị pháp lý bền vững.
3. Khi nào Tòa án quyết định hủy công chứng đạo đức?
Tòa án thường tuyên hủy công chứng đạo đức trong các trường hợp:
-
Mục đích giao dịch nhằm trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng, chăm sóc người thân
-
Hợp đồng chuyển nhượng tài sản để đẩy người khác vào hoàn cảnh bất lợi nghiêm trọng
-
Giao dịch lợi dụng sự thiếu hiểu biết, lệ thuộc của một bên
-
Nội dung thỏa thuận đi ngược lại các giá trị đạo đức, nhân đạo được xã hội thừa nhận
Việc công chứng trong các trường hợp này bị xem là xác nhận một giao dịch trái chuẩn mực xã hội.
4. Trách nhiệm của công chứng viên hủy công chứng đạo đức
4.1. Nghĩa vụ kiểm tra nội dung giao dịch để hủy công chứng đạo đức
Công chứng viên không chỉ kiểm tra hình thức mà còn phải đánh giá:
-
Mục đích thực sự của giao dịch
-
Tác động của giao dịch đối với các bên và xã hội
Nếu nhận thấy giao dịch trái đạo đức xã hội, công chứng viên phải từ chối công chứng.
4.2. Hệ quả nếu vẫn công chứng
Trường hợp vẫn công chứng, hậu quả pháp lý có thể bao gồm:
-
Văn bản công chứng bị Tòa án tuyên hủy
-
Công chứng viên có thể bị xử lý kỷ luật
-
Phát sinh trách nhiệm bồi thường nếu gây thiệt hại
Điều này cho thấy ranh giới giữa từ chối công chứng và hủy công chứng đạo đức rất mong manh.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng lấy ngay tại văn phòng công chứng Hà Nội
5. Hậu quả pháp lý của việc hủy công chứng đạo đức
Khi văn bản công chứng bị hủy do giao dịch trái đạo đức xã hội:
-
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận
-
Không được pháp luật bảo vệ quyền lợi phát sinh từ giao dịch
-
Bên có hành vi vi phạm đạo đức có thể phải bồi thường thiệt hại
Đặc biệt, do là vô hiệu tuyệt đối, giao dịch không phụ thuộc vào yêu cầu của các bên hay thời hiệu.
>>> Xem thêm: Cách kiểm tra sổ đỏ giả online giúp bạn tiết kiệm thời gian và chi phí
Kết luận
Hủy công chứng đạo đức là cơ chế pháp lý cần thiết nhằm loại bỏ những giao dịch đi ngược lại các giá trị đạo đức, nhân văn của xã hội. Văn bản công chứng không thể là “lá chắn pháp lý” cho những thỏa thuận thiếu công bằng, trái lương tâm và thuần phong mỹ tục. Việc nhận diện sớm và từ chối công chứng các giao dịch trái đạo đức xã hội không chỉ bảo vệ quyền lợi các bên mà còn góp phần giữ gìn trật tự pháp luật và nền tảng đạo đức chung.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng hợp đồng bảo trì – sửa chữa
>>> Lệ phí trước bạ được tính như thế nào? đối với tài sản hình thành từ dự án
>>> Mẹo tiết kiệm thời gian khi công chứng giấy tờ số lượng lớn
>>> Che giấu quyền lợi bên thứ ba: Công chứng viên xử lý sao?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
