Trình tự kiểm tra năng lực hành vi khi công chứng ngoài trụ sở

Trong hoạt động công chứng ngoài trụ sở, người yêu cầu công chứng thường là người già yếu, đang điều trị bệnh hoặc không thể đi lại. Vì vậy, kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở là bước then chốt nhằm bảo đảm giao dịch được xác lập hợp pháp, hạn chế tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của các bên.

Bài viết dưới đây sẽ phân tích căn cứ pháp lý và trình tự kiểm tra năng lực hành vi mà công chứng viên cần thực hiện khi công chứng ngoài trụ sở.

>>> Xem thêm: Bạn đang tìm một địa chỉ làm việc chuyên nghiệp, nhanh nhẹn và thân thiện? phòng công chứng là nơi đáp ứng được tất cả.

1. Căn cứ pháp lý về kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở

Theo Luật Công chứng 2014:

Điều 7 quy định nguyên tắc hành nghề công chứng, trong đó yêu cầu công chứng viên bảo đảm ý chí tự nguyện và năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng
Điều 40, Điều 41 quy định trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, nhân thân và điều kiện giao kết
Điều 44 cho phép công chứng ngoài trụ sở nhưng không loại trừ nghĩa vụ kiểm tra năng lực hành vi

Bên cạnh đó, Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

Giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi chủ thể có năng lực hành vi dân sự phù hợp

➡️ Do đó, kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở là yêu cầu pháp lý bắt buộc, không phụ thuộc vào địa điểm công chứng.

2. Vì sao phải kiểm tra năng lực hành vi khi công chứng ngoài trụ sở?

Việc kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở nhằm:

Xác định người ký kết có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi
Bảo đảm giao dịch được xác lập trên cơ sở ý chí tự nguyện
Phòng ngừa việc lợi dụng tình trạng sức khỏe, tuổi tác để ép buộc giao dịch
Bảo vệ công chứng viên khỏi rủi ro tranh chấp và trách nhiệm bồi thường

📌 Trên thực tế, phần lớn tranh chấp liên quan đến công chứng ngoài trụ sở đều xuất phát từ việc đánh giá không đầy đủ năng lực hành vi tại thời điểm ký kết.

>>> Xem thêm: Rất nhiều khách hàng đã lựa chọn Dịch vụ sang tên sổ đỏ để tránh các rủi ro phát sinh.

3. Trình tự kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở

Khi thực hiện kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở, công chứng viên thường tiến hành theo trình tự sau:

Bước 1: Kiểm tra giấy tờ nhân thân
Đối chiếu giấy tờ tùy thân để xác định độ tuổi, tư cách chủ thể, tình trạng pháp lý.
Bước 2: Trao đổi trực tiếp với người yêu cầu công chứng
Đặt câu hỏi về thông tin cá nhân, nội dung giao dịch, tài sản liên quan để đánh giá mức độ nhận thức.
Bước 3: Quan sát biểu hiện tâm lý và thể chất
Đánh giá khả năng nghe – hiểu – phản hồi, mức độ tỉnh táo tại thời điểm công chứng.
Bước 4: Đánh giá ý chí tự nguyện
Xác định việc ký kết có bị ép buộc, đe dọa hay chi phối bởi người khác hay không.
Bước 5: Quyết định tiếp tục hoặc từ chối công chứng
Nếu có nghi ngờ, công chứng viên có thể yêu cầu bổ sung tài liệu y tế hoặc từ chối công chứng.

Xem thêm: Những lưu ý của doanh nghiệp khi sử dụng người lao động khuyết tật

➡️ Trình tự này giúp bảo đảm kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở được thực hiện chặt chẽ, khách quan.

4. Trách nhiệm của công chứng viên trong kiểm tra năng lực hành vi

Trong quá trình kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở, công chứng viên có trách nhiệm:

Thực hiện trực tiếp, không ủy quyền cho người khác
Ghi nhận đầy đủ kết quả kiểm tra vào hồ sơ công chứng (khi cần)
Chịu trách nhiệm pháp lý về quyết định chứng nhận
Từ chối công chứng nếu không đủ căn cứ xác định năng lực hành vi

📌 Việc kiểm tra hình thức, qua loa có thể bị xem là sai phạm công chứng ngoài trụ sở.

>>> Xem thêm: Quy trình pháp lý để Công chứng văn bản chấm dứt hợp đồng giữa doanh nghiệp.

5. Ví dụ minh họa thực tế

Ví dụ thực tế:
Bà N, 81 tuổi, đang điều trị tại nhà, yêu cầu công chứng ngoài trụ sở để lập di chúc. Công chứng viên trong quá trình trao đổi nhận thấy bà trả lời chậm, nhiều lần nhầm lẫn về tài sản và người thừa kế.

Công chứng viên đã yêu cầu gia đình cung cấp giấy xác nhận tình trạng sức khỏe của cơ sở y tế. Sau khi xác định bà N không đủ khả năng nhận thức tại thời điểm công chứng, công chứng viên từ chối công chứng.

➡️ Trường hợp này thể hiện rõ vai trò của kiểm tra NLHV công chứng ngoài trụ sở trong việc phòng ngừa tranh chấp.

Xem thêm: Tổng hợp các câu hỏi thường gặp về công chứng hợp đồng chia tách quyền sử dụng đất

6. Kết luận

Kiểm tra năng lực hành vi công chứng ngoài trụ sở là bước bắt buộc và có ý nghĩa quyết định đến giá trị pháp lý của văn bản công chứng. Công chứng viên phải tuân thủ đúng trình tự, đánh giá khách quan và sẵn sàng từ chối công chứng khi không đủ căn cứ xác định năng lực hành vi dân sự.

Việc thực hiện nghiêm túc trình tự kiểm tra không chỉ bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn giúp nâng cao tính an toàn pháp lý trong hoạt động công chứng ngoài trụ sở.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Các trường hợp đặc biệt nên dùng dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói để tiết kiệm công sức

>>> Hướng dẫn thủ tục đăng ký kết hôn với người đang công tác tại nước ngoài

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội cung cấp dịch vụ sao y, chứng thực bản chính

>>> Đơn phương chấm dứt hợp đồng: Có phải bồi thường?

>>> Gây nhầm lẫn cho bên ký: Công chứng viên có nên từ chối?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.