Đất đai, một trong những tài sản có giá trị quan trọng, thường không được kèm theo di chúc khi người sở hữu qua đời. Như vậy, thủ tục thừa kế đất đai trong tình huống này sẽ dựa trên quy định của luật pháp về thừa kế gia đình và được quản lý bởi cơ quan thừa kế chính quyền.
>>> Tìm hiểu ngay: Phí công chứng theo quy định pháp luật hiện hành. Cách tính phí công chứng chính xác và nhanh nhất.
1. Thừa kế đất đai không có di chúc là gì?
Thừa kế đất đai trong trường hợp không có di chúc là một trong hai cách phân chia tài sản đất đai theo quy định của Bộ luật Dân sự hiện hành. Người thừa kế trong trường hợp này có thể nhận di sản thông qua hai phương thức: theo di chúc, nếu có, hoặc khi không có di chúc, thì sẽ áp dụng quy định của pháp luật.
Thủ tục thừa kế đất đai không có di chúc đòi hỏi người thừa kế tuân theo hàng thừa kế, các điều kiện và trình tự thừa kế được quy định trong pháp luật.
Hàng thừa kế
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015, người thừa kế được chia thành 03 hàng và những người ở cùng hàng được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau, chỉ khi không còn ai ở hàng trên thì hàng dưới mới được hưởng:
– Hàng thứ nhất: Gồm vợ chồng, cha mẹ đẻ và nuôi, con đẻ, con nuôi của người để lại di sản thừa kế.
– Hàng thứ hai: Gồm ông bà nội và ngoại, anh chị em ruột, cháu ruột của người để lại di sản thừa kế mà người này gọi người chết là ông bà nội, ông bà ngoại.
– Hàng thứ ba: Gồm cụ nội và ngoại; bác chú cậu cô dì ruột; cháu ruột mà người này gọi người để lại di sản thừa kế là bác chú cậu cô dì ruột; chắt ruột của người chết.
Điều kiện hưởng thừa kế theo pháp luật
Không có hoặc di chúc không hợp pháp; người thừa kế theo di chúc chết trước/cùng thời điểm với người lập; người hưởng di chúc không có quyền hoặc từ chối nhận di sản…
2. Thủ tục nhận thừa kế đất đai không có di chúc
Thủ tục nhận thừa kế đất đai khi không có di chúc chính là quá trình khai nhận hoặc đạt được thỏa thuận về việc phân chia di sản thừa kế. Vì đất đai là một tài sản đặc biệt, theo quy định tại Điều 167, Khoản 3 Luật Đất đai 2015, trong trường hợp này, thủ tục cần phải được thực hiện thông qua việc công chứng hoặc chứng thực.
Hồ sơ
Theo Điều 40 Luật Công chứng 2014, hồ sơ cần chuẩn bị gồm:
– Phiếu yêu cầu công chứng (theo mẫu của tổ chức hành nghề công chứng) do người thừa kế ghi đầy đủ thông tin kèm chữ ký.
– Dự thảo Văn bản thoả thuận phân chia di sản thừa kế hoặc Văn bản khai nhận di sản thừa kế (nếu những người thừa kế có soạn trước văn bản này).
– Giấy tờ tuỳ thân của những người thừa kế (bản sao): Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân/Hộ chiếu còn hạn sử dụng, giấy khai sinh (trong trường hợp là con hoặc cháu… của người chết), đăng ký kết hôn (nếu người thừa kế là vợ, chồng của người chết), giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, sơ yếu lý lịch Đảng viên…
– Giấy tờ tuỳ thân của người để lại di sản (bản sao): Giấy chứng tử của người chết và của những người ở các hàng thừa kế (nếu có).
– Giấy tờ về di sản thừa kế: Sổ đỏ hoặc sổ hồng, đăng ký xe…
Nhận thừa kế đất đai không có di chúc ở đâu?
Do thực hiện thủ tục công chứng văn bản thoả thuận hoặc văn bản khai nhận di sản thừa kế nên người thừa kế cần phải đến tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện. Trong đó, người thừa kế có thể lựa chọn một trong hai tổ chức:
Lưu ý: Phải đến tổ chức hành nghề công chứng nơi có đất để thực hiện thủ tục này.
Trình tự thực hiện chia thừa kế đất đai không có di chúc
Để công chứng trong trường hợp này, trình tự, thủ tục thực hiện gồm:
Bước 1: Người thừa kế sẽ chuẩn bị và nộp đầy đủ hồ sơ theo yêu cầu.
Bước 2: Công chứng viên sẽ kiểm tra và xem xét hồ sơ cùng với giấy tờ, sau đó nghe và xem xét trường hợp chia thừa kế của người yêu cầu công chứng. Sau đó, công chứng viên sẽ đưa ra một trong các quyết định sau:
– Tiếp nhận, thụ lý và ghi vào sổ công chứng.
– Từ chối công chứng.
– Yêu cầu người thừa kế bổ sung giấy tờ hoặc tài liệu còn thiếu.
Bước 3: Công chứng viên sẽ soạn thảo một văn bản thông báo niêm yết công khai tại trụ sở Uỷ ban nhân dân cấp xã, nơi người chết thường trú cuối cùng. Nếu nơi này và nơi có đất nằm ở các địa điểm khác nhau, công chứng viên cũng sẽ phải niêm yết tại trụ sở Uỷ ban nhân dân cấp xã của nơi có đất.
Trong văn bản thông báo niêm yết, phải bao gồm đầy đủ các thông tin cần thiết như họ tên của người để lại di sản và người thừa kế, thông tin về di sản thừa kế, thời gian bắt đầu và kết thúc quá trình niêm yết…
Việc niêm yết này được thực hiện trong 15 ngày làm việc.
Bước 4: Sau khi nhận kết quả niêm yết từ Uỷ ban nhân dân cấp xã, công chứng viên sẽ hướng dẫn người thừa kế thực hiện một trong hai tùy chọn: ký vào thoả thuận phân chia di sản hoặc khai nhận di sản nếu không có khiếu nại hoặc tố cáo về nội dung chia thừa kế.
Bước 5: Công chứng viên sẽ thực hiện đối chiếu giữa bản chính và bản sao của giấy tờ mà người yêu cầu công chứng đã nộp trước đó. Nếu hồ sơ đầy đủ, công chứng viên sẽ ký xác nhận trên từng trang của văn bản phân chia thừa kế, đặt chữ ký vào lời chứng, và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.
Thời gian thực hiện thủ tục công chứng là từ 02 đến 10 ngày làm việc, không bao gồm thời gian xác minh, niêm yết thông báo và việc nhận kết quả niêm yết.
Nộp phí, thù lao
Khi công chứng trong trường hợp này, người yêu cầu công chứng phải nộp phí và thù lao công chứng. Trong đó:
– Phí công chứng căn cứ vào giá trị của di sản thừa kế và được quy định trực tiếp tại Điều 4 Thông tư 257/2016/TT-BTC.
– Thù lao công chứng được thu theo thoả thuận của các bên gồm photo giấy tờ, soạn thảo, niêm yết, ngoài giờ hoặc công chứng ngoài trụ sở…
Trên đây là giải đáp về vấn đề: Thừa kế đất đai không có di chúc. Ngoài ra, nếu như bạn đọc còn thắc mắc gì liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về công chứng và Sổ đỏ, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
CÁC LOẠI HỢP ĐỒNG – GIAO DỊCH
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
Dịch thuật, chứng thực bản dịch các loại văn bản
Công chứng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất
Công chứng hợp đồng mua bán, chuyển nhượng nhà đất
Công chứng văn bản thừa kế, phân chia di sản thừa kế
Công chứng di chúc, lưu giữ, bảo quản di chúc
Công chứng văn bản thỏa thuận về tài sản chung
Công chứng hợp đồng ủy quyền, giấy ủy quyền
Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
Công chứng hợp đồng mua bán Ô tô, Xe máy
Công chứng hợp đồng cho thuê, cho mượn BĐS
Cấp bản sao tài liệu, hợp đồng giao dịch